Noticias

Manifestasaun Bá Loron-Rua iha Dili, Sunu Karreta Estadu Ida no Polísia Detein Na’in-Haat

todaySeptember 16, 2025 29 4

Background
share close

DILI, RAFA.tl— Manifestaun bá loron-rua ne’ebé hala’o iha Dili, Tersa (16/09/2025), hamosu anárkismu ne’ebé deskonfia envolve hosi estudante universitáriu sira hodi tuda karreta, tuda polísia no sunu-roda, inklui sunu Karreta Estadu ida ho numéru matrikula 06-903 G.

Notísia Relevante: Parlamentu Nasionál Kansela Ona Sosa Karreta Bá Deptadu 65 Votu Unanimidade

Hosi asaun sira ne’ebé autoridade Polísia konsidera ultrapasa orden sosiál ka orden públiku, obriga Polísia tiru gás lakorimujéniu hodi hakanek estudante balu no balun monu oin nakukun, inklui kaptura estudante na’in-haat hodi detein iha sela Polísia.

Manifestasaun ne’ebé inisia no organiza husi Estudante Universitáriu Timor-Leste (UETL) ne’e ho intensaun kontra Parlamentu Nasionál (PN) sosa karreta bá Deputadu na’in-65, ejije  PN atu halo alterasaun bá Lei Pensaun Mensál Vitalisia no alterasaun bá Lei Manifestasaun.

Observasaun  Rafa.tl iha terrenu hatudu katak durante manifestasaun bá loron da-ruak nian ne’e, estudante sira mantein kalma no hola pozisaun iha fatin ne’ebé determina ona iha áreador UNTL nian hodi hato’o sira-nia pozisaun. Maibé, tanba regra, autoridade Polísia  muda  mainfestante sira bá konsentra hamutuk iha área Múzeu Rezisténsia nia oin ka iha estrada Diresaun Benfica  oin, maibé estudante sira la satisfas tanba ida-ne’e dook  hosi Parlamentu Nasionál no sira-nia aspirasaun reprezentante povu sira la rona, nune’e sira ezije atu bá hikas iha resintu UNTL, maibé autoridade Polísia rezeita ka la autoriza.

Polísia kaptura membru Front Mahasiswa Timor-Leste, Domingos de Andrade. Imajen/Rafa.tl

Membru ida husi From Mahasiswa Timor-Leste, Domingos de Andrade, ne’ebé hetan kapturasaun hosi PNTL  konsidera desizaun kansela sosa karreta husi Bankada CNRT, PD ho KHUNTO foin iha nivel bankada seidauk to’o iha nivel prezidente Parlamentu Nasionál tanba ne’e hakarak ezije nafatin atu desizaun ne’e sai husi Prezidente Parlamentu Nasionál no atu muda lei pensaun vitalisia no hapara toman aat sosa kareta sira ne’e.

“PNTL halo kapturasaun bá ha’u dehan ha’u mak hanesan provokadór, asaun ida Segunda horseik no Tersa ohin (15-16/09/2025), ha’u hateten bá imi ha’u hamrik iha ne’e husi kedas tinan 2008 to’o ohin loron, hodi kontra pensaun vitalisia, kontra sosa karreta luxu ba Deputadu sira, kontra toman aat Parlamentu Nasionál hakarak sosa karreta tinan bá tinan,” Domingos de Andrade afirma.

Tuir nia, hanesan Timor oan sente katak injustisa ne’e akontese hela iha  rai ne’e no bainhira nia   hetan kapturasaun la’ós problema boot ba kolega sira atu retira, maibé ida ne’e hanesan motivasaun ida bá kolega sira atu luta maka’ás liután.

“Imi keta hanoin ha’u hetan kapturasaun ne’e mak demostrasaun atu para ne’e imi provoka situasaun atu manas liu  tan, ha’u hateten kedas diak liu imi liberta ha’u atu situasaun ne’e la bele manas, se lae situasaun sei aat liu ida ne’e,” Domingos de Andrade afirma.

Iha sorin seluk, segundu Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Pedro Belo dehan desizaun horseik bankada tolu deklara ona no imi mós rona ona agora Parlamentu Nasionál iha loron tolu ka lima parese sei fó sai ba públiku.

Karreta patrolia Polísia nian hetan tuda rezulta vidru rahun, Segunda (15/09/2025). Imajen/Rafa.tl

Pedro Belo hateten saida mak PNTL  halo atu kontrola ema hotu-hotu atu labele estraga rai ne’e tanba rai ne’e iha joven sira-nia liman la’ós dehan katak ema sira ne’ebé tur iha Parlamentu la’ós  polísia sira ne’ebé hatais farda ne’e.

“Ita boot sira nia hakarak ema hotu suporta, mais agora mekanismu ba ita atu tuir nia dalan ne’e mak tenke organiza malu ho diak, nune’e iha kontinuasaun labele mosu iha problema,” Pedro Belo alerta.

Bainhira Segundu Komandante Jerál PNTL, Komisariu Pedro Belo sei ko’alia hela ho portvós manifestante sira nian, derepente deit mosu insidente sunu Karreta Estadu nian  ida ne’ebé para besik semafru iha área Liçeu no edifísiu PCIC nia klaran.

Manifestante sira óos estraga ka baku rahun vidru postu tránzitu ne’ebé lokaliza iha edifísiu PCIC nia oin, inklui sunu roda iha Estrada laran.

Ho asaun anarkismu ne’e obriga seguransa sira kontinua duni tuir manifestante sira no lansa ka tiru gás lakrimujéniu hodi hafahe manifestante sira no rezulta mós  manifestante sira balu manu no kanek.

Iha manifestasaun bá loron dahuluk, Segunda (15/09/2025),  hamosu  mós insidente ki’ik tanba iha parte balu tuda estudante sira no tuda tama to’o resintu Parlamentu Nasionál hodi rezulta karreta membru ON nian ida virdu rahun, karreta kerpu diplomatiku nian ida mós vidru rahun, inklui manifestante sira tuda rahun karreta patrolia Polísia nian ida.

Reportajen ekipa Rafa.tl

Written by: RafaFM

Rate it

Sé maka ita

Harii husi Nilton no Akita durante tempu susar sira hafoin referendu, Rádiu Rafa mosu nu’udar símbolu esperansa no rekonstrusaun iha Timor-Leste. Ida-ne’e maka estasaun rádiu dahuluk ne’ebé mosu hafoin independénsia, halibur foin-sa’e sira, habelar ksolok, no fó lian ba jerasaun foun, maski bainhira barak sei hela iha uma ne’ebé halo ho ahu-ruin hafoin destruisaun ne’ebé kauza hosi violénsia ne’ebé mosu hafoin referendu 1999, iha ne’ebé timoroan sira vota atu haketak hosi Indonézia no harii nasaun ida ne’ebé independente no livre.

Kontaktu sira
error: Content is protected !!