Noticias

PR Ramos-Horta Entrega Prémiu Sérgio Vieira de Mello Ba Vensedór Na’in-Neen

todayDecember 10, 2025 59 3

Background
share close

DILI, RAFA.tl–Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta,  Kuarta (10/12/2025), entrega prémiu Direitus Umanus Sérgio Vieira de Mello ba vensedór na’in-neen nu’udár rekoñes kontribuisaun husi sidadaun timoroan, sidadaun estranjeiru, organizasaun governamentál ka naun-governamentál sira, ba prosesu promosaun, protesaun no defeza direitus umanus iha Timor-Leste.

Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, iha nia  diskursu hatete, prémiu ne’e iha kategoria rua, ida direitu sivíl polítiku no  seluk fali direitu ekonómiku sosiais no kulturál, tratadu boot rua internasionál direitu umanu.

Lolós ne’e diretór sivíl polítiku ne’e prémiu ba ema ne’ebé servisu maka’as hodi promove  no defende direitu umanu, maibé  haré ida sira simu ne’e hotu-hotu iha kategoria direitu ekonómiku sosiais no kulturais.

“Tanba Infelizmente Timor-Leste laiha problema boot direitu sivíl no polítiku, maibé ba rai seluk direitu ekonómiku sivíl no kulturais laiha, iha mak problema violasaun direitu sivíl ne’e barak los, entaun prémiu barak mak ba iha ne’ebá, iha Timor-Leste difísil los,” Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hateten.

Xefe Estadu dehan, iha NGO balun halo servisu maka’as nafatin, halo promosaun demokrasia, promosaun estadu  direitu no haré abuzu autoridade nian, nia agradese ba komisaun tanba hili no organiza di’ak los.

“Portantu ba sira ne’ebé manan, ha’u la’ós fó de’it parabéns maibé fó mós agradese ba imi nia servisu, tanba liu husi prémiu ne’e ha’u haré imi nia servisu di’ak los, alende prémiu ne’ebé imi simu ne’e presiza buat ruma tan Prezidensia bele ajuda ka liu husi fundasaun ida ne’ebé ha’u foin mak hahú hodi rezistu iha Ministériu Justisa, maibé susar atu hetan ema ne’ebé servisu ho gratuita, ha’u labele fó osan maibé bele fó hahán ruma,” Nia informa.

Manán na’in ba kategoria Direitu Sivíl no Polítiku, Isabel Antónia da Costa Galhos, dehan, prémiu ida ne’e la’ós tempu atu orgullu de’it, maibé sente responsabilidade katak  nia servisu tenke la’o ba oin no hetan prémiu la’ós dala ikus maibé pasu tan hodi hahú haforsa liután hodi servisu, hodi kontinua liután atu halo mudansa iha rai Timor-Leste, tanba nu’udar ativista ka lutadora ida servisu ne’e nunka atu hotu.

“Prémiu Sérgio Vieira de Mello ne’e foin hetan primeira-vez, ha’u hetan nomeiasaun dala-haat, la liu barak liu tanba diferensia polítika, maibé agradese ba Maromak, ohin ha’u hetan prémiu ne’e, hetan nomeiasaun husi Ego Lemos ne’ebé mak la kolen atu kontinua tau matan ba servisu ne’ebé ha’u halo hodi hetan selesaun,” Nia deklara.

Prémiu Direitus Umanus Sérgio Vieira de Mello nu’udár inisiativa ne’ebé lansa iha tinan 2008 hosi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, ho objetivu atu rekoñese kontribuisaun husi sidadaun timoroan, sidadaun estranjeiru, organizasaun governamentál ka naun-governamentál sira, ba prosesu promosaun, protesaun no defeza direitus umanus iha Timor-Leste.

Prémiu ida-ne’e fó kada tinan husi Prezidente Repúblika iha loron 10 fulan-Dezembru, data adosaun Deklarasaun Universál Direitus Umanus husi Asembleia Jerál Nasoins Unidas, nu’udar Loron Internasionál Direitus Umanus nian.

Prémiu sira ne’e fó iha kategoria rua ne’ebé diferente, mak,  Iha Direitu Sivíl no Polítiku, ne’ebé fó ba indivíduo no organizasaun sira ne’ebé fó kontribuisaun notável ba promosaun no protesaun direitu sivíl no polítiku sira iha nasaun.

Iha Direitu Ekonómiku, Sosiál no Kulturál, atribui ba sira ne’ebé mak fó ona kontribuisaun signifikativu ba promosaun no defeza Direitu Ekonómiku, Sosiál no Kulturál.

Vensedor sira ne’e hili tuir prosesu avaliasaun ida-ne’ebé rigorozu husi Konsellu Onra, ne’ebé halo analiza ba aplikasaun sira no hala’o vizita verifikasaun iha fatin ba kandidatura sira ne’ebé tama ona iha lista badak.

Prémiu ne’e fó tuir Dekretu Prezidente Repúblika Nu. 129/2025, pesoal no organizasaun tuir mai ne’e mak simu Prémiu Direitus Umanus “Sérgio Vieira de Mello” ba Edisaun da-18.

Kategoria dahuluk  ba Direitu Sivíl no Polítiku hamutuk ema na’in-tolu kompostu husi feto nain-rua no mane-ida mak hanesan, Isabel Antónia da Costa Galhos, Madre, Leonie Manalu, FCJM no Julião Cardoso.

Kategoria segundu ba Direitu Ekonómiku, Sosiál, no Kulturál hamutuk na’in-tolu mak hanesan, Kooperativa Comsoi, Grupo Monocura no  Assosiasaun Esperansa Feto Difisiénsia.

Bazeia ba Dekretu-Lei No. 15/2009 loron 18 fulan-Marsu, vensedór ida-idak simu sertifikadu no prémiu osan hamutuk US$10,000.

Prémiu Direitus Umanus Sérgio Vieira de Mello Edisaun ba dala-18 ba distintu vensedór na’in neen  iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato ne’e entrega direta husi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta.

Reportajen ekipa Rafa.tl

Written by: RafaFM

Rate it

Sé maka ita

Harii husi Nilton no Akita durante tempu susar sira hafoin referendu, Rádiu Rafa mosu nu’udar símbolu esperansa no rekonstrusaun iha Timor-Leste. Ida-ne’e maka estasaun rádiu dahuluk ne’ebé mosu hafoin independénsia, halibur foin-sa’e sira, habelar ksolok, no fó lian ba jerasaun foun, maski bainhira barak sei hela iha uma ne’ebé halo ho ahu-ruin hafoin destruisaun ne’ebé kauza hosi violénsia ne’ebé mosu hafoin referendu 1999, iha ne’ebé timoroan sira vota atu haketak hosi Indonézia no harii nasaun ida ne’ebé independente no livre.

Kontaktu sira
error: Content is protected !!