Destaques

Bankada CNRT, PD no KHUNTO Deklara Kansela Sosa Karreta Bá Deputadu 65

todaySeptember 15, 2025 58 3

Background
share close

DILI, RAFA.tl- Bankada Parlamentár husi Partidu Congresso Nacionál Reconstrução Timor (CNRT),  Partidu Demokratiku (PD) no Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasional Timor Oan (KHUNTO), liu husi deklarasaun konjunta iha Parlamentu Nasionál, Tersa (15/09/2025), deside kansela sosa karreta foun ho marka Pajero Sport ba deputadu na’in-65 iha VI lejizlatura.

Notísia Relevante: Prezidente Repúblika Konkorda Sosa Karreta Bá Deputadu Halo Fiskalizasaun no Husu Estudante UNPAZ Estuda Maka’ás

Bankada CNRT, PD ho KHUNTO deklara kansela sosa karreta ba deputadu 65. Imajen/Rafa.tl

“Ami husu atu retira fila-fali ami nia votu ba sosa karreta. Ami nia hanoin bá estadu no nasaun, akompaña preokupasaun públiku nian, atu hateten katak, desizaun ne’e la’ós tanba presaun maibé desizaun ne’e mai husi análize no haree katak prestasaun deputadu sira nian loron-loron kona-bá transporte ne’e mak talves halo liu, tau preokupasaun no la haree liu ba oinsá bá preokupasaun públiku nian, tanba ne’e mak ami deside atu hola desizaun ida, husu Parlamentu atu kansela prosesu sosa karreta ne’e,” portavós Bankada tolu iha PN, Patrocínio dos Reis Fernandes hateten liuhosi konférensia imprensa.

Vise-Bankada CNRT ne’e fundamente nesesidade bá akizisaun karreta ne’e alokadu ona iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2025. Ida-ne’e bazeia bá Konstituisaun fó knaar importante tolu bá deputadu sira iha Parlamentu Nasionál mak hanesan halo lei, fiskalizasaun bá aktu governativa no foti desizaun polítika bá Estadu nian.

Estatutu Deputadu ne’ebé aprova iha lejizlatura dahuluk mak define kona-bá deputadu sira tenke iha fasilidade hodi hala’o sira-nia misaun parlamentár, inklui transporte ne’ebé ho kondisaun adekuada. Nune’e, Deputadu Patocíniop dos Reis afirma, bankada tolu kaer bá preokupasaun deputadu 65 nian iha lejizlatura daneen kona-bâ kondisaun karreta sira ne’ebé atuál deputadu sira uza hodi halao knaar.

Hosi sorin seluk mosu lamentasaun sira husi parte Sekretariadu Parlamentu Nasionál kona-bá difikuldade jestaun karreta operasionál atu hátan ba nesesidade transporte ba deputadu sira, no mós lamentasaun kona-bá kustu bá manutensaun karreta sira ne’ebé daudaun ne’e deputadu sira uza.

Depois leitura didi’ak ba situasaun sira ne’e maka bankada tolu aseita hodi aloka verba bá akizisaun karreta ba Parlamentu Nasionál iha OJE tinan 2025 no bankada tolu konsiente katak desizaun la reprezenta preokupasaun públiku nian.

“Halo análize ba situasaun ne’ebé hatudu, ami- nia hanoin ba Estadu no nasaun mak ami deside hamutuk husu filafali bá Parlamentu Nasionál atu kansela prosesu tomak kona-bá sosa karreta ba deputadu sira,” nia subliña.

FRETILIN-PLP Mantein La Sosa Karreta

Bankada PLP deklara sira-nia pozisaun. Imajen/Rafa.tl

Iha fatin hanesan, Xefe Bankada Partidu Frente Revolusionáriu Timor-Leste Indepedente (FRETILIN), Aniceito Guterres hato’o agradese bá manifestante sira ne’ebé  konsege organiza malu hodi halo manifestasaun seidauk to’o loraik, maibé Bankada CNRT, PD ho KHUNTO komesa muda ona pozisaun no  ida-ne’e mak FRETELIN hein dezde uluk.

“Lolos FRETILIN kuandu halo proposta atu hasai osan sosa karreta nian,  millaun US$4-resin ne’e ho tan osan viaken bá estranjeiru sira ne’e, maibé ami nia proposta sira mak vota kontra, ne’ebé pozisaun FRETILIN nian dezde uluk ne’e klaru, ami hakarak hasai ka koa osan sosa karreta nian.”Aniceito Guterres hateten.

Lider bankada Opizasaun ne’e argumenta katak iha preoridade seluk, liuliu povu nia nesesidade barak mak presiza atende, maibé iha ona manifestasaun hanesan ne’e,  sira muda derrepente sira nian pozisaun ne’e diak no  nu’udár Xefe Bankada  FRETILIN agradese sira ne’ebé organiza manifestasaun.

Antigu Prezidente Parlamentu Nasionál ne’e mós ladun kontenti tanba ohin iha manifestasaun ne’e mosu anárkizmu tanba ema barak kontrola malu ladun diak, tanba ema idaidak mai ho nia emasaun maibe ida ne’e sei iha normalidade la’ós buat ida estraordinariu.

Xefe Bankada Partidu Libertasaun Popular (PLP), Maria Angelina Lopes Sarmento hateten iha relasaun ho ejijensia estudante sira nian, atu husu Parlamentu Nasionál la bele sosa karreta, husi bankada PLP hakarak deklara dala ida tan pozisaun ne’ebé hatudu ona liuhosi proposta altersaun ne’ebé iha ámbitu debate orsamentu 2025 nia ne’ebé realiza iha tinan kotuk iha fim  Novembru no inisiu Dezembru 2024, ne’ebé iha proposta hamutuk neen, proposta hamutuk bankada rua bankada FRETELIN ho PLP husu atu PN  pondera desizaun ne’ebé foti ona iha konsellu administrasaun hodi sosa karreta 65 bá deputadu 65 iha sexta legislatura nia.

“Ami agradese mós bá alin estudante sira, sai hanesan kontrolu sosiál bá desizaun polítika ne’ebé iha PN  liu-liu iha bankada Governu foti la konsidera povu maioria ne’ebé sei moris mizeria barak maka uma la iha, barak maka ai-han la iha, barak maka hatais la iha, ami husu ita-boot sira labele haree deit bá asuntu karreta, maibé  asuntu pertinente sira seluk,” Deputada Maria Angelina Lopes Sarmento hateten.

Ativista Inosencio de Jesus Xavier hateten iha demostrasaun ne’e iha duni rezultadu husi Parlamentu Nasionál husi bankada CNRT, PD no KHUNTO sira tetu no halo ona alterasaun ba akizasaun sosa kareta ba deputadu sira iha PN.

“Se rezultadu ne’e los ona, maka ekipa Estudadente Universitáriu Timor-Leste (EUTL) sei halo koordenasaun ho polósia tanba portavoz ne’e organiza husi ita-nia estudante universitáriu sira, asaun kontinua ka lakontinua depende ba manifestante sira,” Inosencio de Jesus Xavier informa.

Estudante Universitáriu sira halo manifestasaun kontra sosa karreta ba deputadu 65. Imajen/Rafa.tl

Atu fo hanoin hikas katak, antes ne’e Parlamentu Nasionál aloka ona Orsamentu ho montante millaun US$4,2 iha Orsamentu Jerál Estadu tinan 2025 atu sosa karreta foun unidade 65 hodi fasilita mobilidade no serbisu deputadu sira iha lejislatura da-neen.

Observasaun  Rafa.tl iha  ámbitu manifestasaun ne’ebé organiza husi EUTL ne’ebé konsentra iha resintu UNTL nian ne’e hamosu dezentedimentu oitaun entre manifestante  no PNTL sira tanba deskonfia iha manifestante balun ne’ebé iha kotuk fatin helik tuda fatal iha manifestante seluk nia klaran liña besik malu ho PNTL rezultadu manifestante balun kanek no atu atua situasaun ne’ebé iha PNTL  tiru gas lakrimuzenu hodi halo manifestante sira halai namkari no gas refere kona balun nia matan inklui jornalista sira ne’ebé mos halo kobertura.

Iha asaun anarkismu ne’ebé deskonfia komete husi manifestante sira ne’e mós rezulta karreta PNTL ida nia vidru rahun, inkluzivu mós karreta Korpu Diplomátika balun nian ne’ebé para iha resintu Parlamentu Nasionál hetan tuda no vidru husi parte kotuk rahun.

Hafoin líder bankada sira halo deklarasaun hodi la sosa karreta foun manifestante sira simu ho ksolok no haú halo kedas limpeza bá iha resintu UNTL no Estrada iha Parlamentu Nasionál nia oin nu’udá fatin ne’ebé  sira halo asaun pasifiku.

Reportajen ekipa Rafa.tl

 

 

Written by: RafaFM

Rate it

Sé maka ita

Harii husi Nilton no Akita durante tempu susar sira hafoin referendu, Rádiu Rafa mosu nu’udar símbolu esperansa no rekonstrusaun iha Timor-Leste. Ida-ne’e maka estasaun rádiu dahuluk ne’ebé mosu hafoin independénsia, halibur foin-sa’e sira, habelar ksolok, no fó lian ba jerasaun foun, maski bainhira barak sei hela iha uma ne’ebé halo ho ahu-ruin hafoin destruisaun ne’ebé kauza hosi violénsia ne’ebé mosu hafoin referendu 1999, iha ne’ebé timoroan sira vota atu haketak hosi Indonézia no harii nasaun ida ne’ebé independente no livre.

Kontaktu sira
error: Content is protected !!