Ouvir RAFA Ritmo, Voz e Coração de Timor
Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hato'o diskursu iha komemorasaun loron konsulta populár bá dala-26 iha Largo Lecidere, Dili, 30 Agostu 2025. Imajen/Rafa.tl
DILI, RAFA.tl–Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, hateten komemorasaun loron Konsulta Populár bá dala-26 (30 Agostu 1999-2025) tenke sai pontu reflesaun bá Timoroan hotu atu hamutuk hanoin memória no hateke bá futuru ho esperansa.
“Loron 30 fulan-Agostu, nu’udár loron reflesaun bá povu Timoroan atu hanoin hikas memória tinan 1999, ne’ebé povu hotu hakbesik aan bá sentru votasaun idak-idak hodi ezerse sira-nia direitu atu determina Timor-Leste nia vida bá ukun rasik aan,” Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hateten iha nia diskursu bá komemorasaun loron Konsulta Popular bá dala-26 iha Largo Lecidere, Dili, Sábadu (30/08/2025).
Xefe Estadu hatutan, tinan ida-ne’e, Estadu no povu hamutuk hodi selebra aniversáriu konsulta populár bá dala-26 ho tema “Lori Timor bá Mundu”. Ba jerasaun foun sira, foin-sa’e sira atu hatene kona-bá istória, lideransa sira ne’ebé matenek no ran malirin bainhira iha dezafiu boot, maibé sira matenek hodi hakuur liu situasaun hotu.
Ramos-Horta afirma, konsulta populár ne’e prosesu ida ne’ebé maka difisil teb-tebes, maske todan maibé kontínua ho kompromisu ida katak kaer metin kuda-talin hodi ukun rasik aan.
Nia haktuir, loron konsulta populár mós fó hanoin bá povu Timor-Leste, rekoñesimentu bá papel Indonézia nian kona-bá aseitasaun resultadu referendum, hodi ikus mai Timor-Leste hetan liberdade totál no ukun rasik aan.
“Prosesu ne’e, ita tenke hatudu mós kreditu no rekoñesimentu bá papel Indonézia nian rasik, la’ós Prezidente Repúblika Indonézia, metebian Bacharuddin Jusuf Habibie (Maiu 1998 to’o Outubru 1999) deit, maibé ne’e importante teb-tebes bá forsa armada Indonézia ka TNI (Tentara Nasional Indonesia) rasik,” Ramos-Horta subliña.
Iha fatin hanesan, Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Tomas do Rosário Cabral, iha nia diskursu, hato’o agrade bá povu hotu ne’ebé partisipa ona iha selebrasaun ida-ne’e, tanba loron 30 fulan-Agostu nu’udár loron esforsu Timoroan idak-idak atu liberta rai ida-ne’e.
Nia afirma, ohin loron povu Timor- Leste selebra loron konsulta populár bá dala-26 ne’ebé markante tebes no tempu atu hanoin no reflete hamutuk, sentidu husi ukun aan no hamutuk hateke bá futuru ho esperansa.
“Ohin, 30 fulan-Agostu 2025, sai nu’udár memória bá ita atu halo reflesaun bá ita ferik sira, katuas sira, labarik sira, depois prosesu votasaun idak-idak tenke buka oinsá atu salva nia katuas ho ferik sira,” Tomas do Rosário Cabral hateten.
Governante ne’e haktuir Komemorasaun loron Konsulta Populár lori ema hotu bá rekoñesimentu ida klean, hodi agradese bá FALINTIL sira ne’ebé rejiste nafatin hodi determina prejensa bá referendum, bá rede klandestina sira ne’ebé mobiliza nafatin joven sira atu hakmatek atu fó votu iha loron 30 fulan-Agostu 1999.
Rekoñese mós luta frente diplomátika, tanba sira-nia papel mós importante tebes atu dehan bá mundu Timor-Leste iha hela violasaun direitu umanus.
“Ita agradese bá FALINTIL sira, obrigadu bá ema hotu nia kontribuisaun. Hamutuk ita dezenvolve Timor-Leste,” Tomas Cabral renik.
Selebrasaun loron Konsulta Populár bá dala-26 ne’e, governu organiza marsa saudavel hahú husi jardin Motael to’o iha jardin Largo Lecidere, no durante atividade komemorativa ne’e hetan partisipasaun másimu husi entidade hotu, sivíl no militár, inklui membru Governu sira, deputadu sira, no abitante sira iha kapitál Díli.
Reportajen Ekipa Rafa.tl
Escrito por RafaFM
José Ramos-Horta Prezidente Repúblika Tinan 26 Konsulta Populár
todaySetembro 18, 2025 69 2
Fundada por Nilton e Akita nos momentos difíceis pós-referendo, a Rádio Rafa nasceu como um símbolo de esperança e reconstrução em Timor-Leste. Foi a primeira rádio a surgir após a independência, reunindo jovens, espalhando alegria e dando voz a uma nova geração, mesmo quando muitos ainda viviam em casas feitas de cinzas, após a destruição provocada pela violência que se seguiu ao referendo de 1999, no qual os timorenses decidiram pela separação da Indonésia e pela construção de um país independente e livre.
Copyright Rafa.tl - Desenvolvido por Justweb.pt