Prezidente Repúblika Garante Promulga Lei Halakon Totál Pensaun Vitalísia ho Efeitu Retroativu

Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta. Imajen/Média G-PR

DILI, RAFA.tl- Presidenti Republika (PR), José Ramos-Horta, konkorda halakon totál lei pensaun mensal vitalísia ho efeitu retoativu no prontu atu promulga iha tempu badak.

Notísia Relevante: PN Aprova Ona Lei Halakon Totál Pensaun Vitalísia ho Efeitu Retroativu iha Final Globál

Hafoin simu audensia ho portavós sira husi Estudante Universitáriu Timor-Leste (EUTL) iha Palásiu Prezidensiál, Sesta loraik, (26/09/2025), Xefe Estadu pronunsia katak foin daudaun mak simu nia  Lei halakon total pensaun mensál vitalísia ho efeitu retroativu husi Parlamentu Nasionál. Agora buka ko’alia ho  Xanana Gusmão tanba nia nu’udár Primeiru- Ministru, eis-titulár Órgaun Soberania tenke halo diálogu ho nia, maibé tenke lee tan lai mak sei hola desizaun.

“Laiha problema Konstitusionál, aban hanesan ne’e bele haree hodi promulga. Nu’udar Prezidente, ha’u konkorda 100% atu halakon lei pensaun mensal vitalisia ne’e,” Ramos-Horta hateten.

Nia dehan, halakon pensaun mensál vitalísia ne’e di’ak, hasa’e mak kualidade dezenvolvimentu iha setór hotu-hotu, hodi reduz númeru ema kiak iha rai laran.

Xefe Estadu argumenta, pensaun ne’e la justu duni. Joven sira iha razaun no agradese ba sira-nia intervensaun hodi kurize buat ne’e, hanoin PM Xanana mós konkorda atu halo lakon lei ne’e tanba dezde 2007 nia hatudu kedan ona nia pozisaun la konkorda lei pensaun vitalísia.

Iha fatin hanesan portavós, EUTL, Natalizio Nunes Martins hateten, Presidenti Republika rasik maka kontaktu sira ho objetivu atu halo diálogu hodi apresenta ba Xefe Estadu ho ezijénsia ne’ebé  sira ne’ebé EUTL aprezenta ba Parlamentu Nasionál.

“Prezidente Republika prontu atu promulga lei refere no konkorda ho ejijensia povu tomak ba futuru halakon totál pensaun mensal vitalísia, no ha’u bele hatete ona katak adeus lei pensaun mensál  vitalísia no bem-vindu ba orsamentu estadu ba iha setór produtivu sira,” Natalizio Nunes Martins hateten.

La presiza haruka ba Tribunál Rekursu

Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hateten revogasaun Lei Pensaun Mensál Vitalísia ho efeitu retroativu, la presiza haruka ba Tribunál Rekursu no nia rasik sei uza kompeténsia hodi promulga.

“Ha’u fiar katak sei la lori ba Tribunál Rekursu, ha’u lee ona. La iha problema Konstitusionál,”  Prezidente Repúblika José Ramos-Horta afirma.

Xefe Estadu ne’e subliña Lei Pensaun Mensál Vitalísia la presiza duni no orsamentu sira bele aloka ba setór produtivu no hadi’a kualidade edukasaun iha nasaun ne’e. Atu dehan katak, di’ak liu osan sira pensaun vitalisia ne’e tau ba setór produtivu, tau ba edukasaun, dezenvolvimentu rurál hodi hatuun problema ki’ak iha rai-laran.

Reportajen ekipa Rafa.tl