Noticias

Prezidente Filipina Telefone Xanana Husu Kansela Apóiu Umanitáriu

todayNovember 13, 2025 3945 45 5

Background
share close

DILI, RAFA.tl– Ministru Defeza (MD), Donaciano do Rosário da Costa Gomes Pedro Klamar Fuik, informa  Prezidente Filipina Ferdinand “Bongbong” Romualdez Marcos Jr. telefone direta Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, husu kansela apóiu umanitáriu ne’ebé Timor-Leste iha liu husi Forsa Tarefa Konjunta na’in-150 ne’ebé sei hala’o misaun umanitária iha Filipina.

Notísia Relevante: Xanana Husu Forsa Tarrefa Apoiu Umanitáriu Ba Filipina Kumpre Misaun no Servisu ho Laran

“Ha’u hakarak adianta informasaun kona-bá ita-nia kontijénsia ne’ebé mak preparadu haruka ba Filipina, no ita nia Primeiru-Ministru simu telefone ida husi Prezidente Filipina nian, agradese ba ita-nia disponibilidade, ba ita-nia intensaun hotu, ba ita-nia preparasaun hotu, maibé Governu Filipina hateten katak, dala ruma la’ós agora mak ita haruka ita-nia forsa bá, tanba sobre forsa traballu ne’ebé mak sira iha bele hela koresponde ba situasaun ne’ebé mak akontese, dezastre naturál ne’ebé akontese iha sira-nia rain,  ida ne’e pozitivu tanba ita bele halo ezersísiu ida prepara ita nia aan liu-liu apontamentu da forsa para atu bele  destaka ba iha kualkér misaun. Misaun kapás komisaun apoiu umanitáriu,”  hateten Donaciano do Rosário da Costa Gomes Pedro Klamar Fuik ba Jornalista sira iha Parlamentu Nasionál, Kinta (13/11/2025).

Governante ne’e hatutan, kona-bá Forsa Tarefa Konjunta ne’ebé atu halo misaun umanitária iha Filipina suspensu hela akontese tanba Governu Filipina rasik, Governu sentrál mak reuni no dehan para já seidauk presiza. Apesar de Governu rejionál ou Governu provinsiál (Filipina) iha konkordánsia ho Ministériu Negósiu Estranjeiru no Koperasaun Timor-Leste para atu bele para destaka ita nia forsa bá.

“Governu sentrál Filipina dehan para já, seidauk presiza. Bele suspende, para depois haré revolusaun situasaun, bainhira katak sira presiza ita prontu ona”, hakotu  Ministru Defesa Pedro Klamar Fuik.

Hosi sorin seluk, Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun Bendito dos Santos Freitas, ba jornalista sira liuhusi konferénsia imprensa iha Salaun MNEK, aproveita tempu ida ne’e atu transmite notísia Timor-Leste kona-bá partilla asisténsia umanitária ba Filipina ne’ebé sofre husi tufaun, ida ne’e iha Kinta (06/11/2025) depois de Parlamentu Nasionál (PN), Primeiru-Ministru (PM) konvoka enkontru Konsellu Ministru (KM) extraordináriu ida hodi fó orientasaun ida para Timor-Leste partisipa iha apóiu Umanitáriu ba misaun Filipina, prinsipalmente ba provínsia Cebu nian.

“Iha kalan kedas ha’u halo kontaktu kedas ita nia konsúl Onoráriu iha Cebu, iha ne’ebá atu prepara meius lojístiku nesesáriu bele atendimentu ba ita nia kontinjénsia delegasaun Timor-Leste atu to’o. Komunika kedas ho sekretáriu Foreign Affairs governu Filipina nian, Maria Terza Lazaro, ami rua komunika husi telefone katak Timor-Leste sei fó apóiu ba asisténsia umanitária, nune’e governu Filipina reprezenta husi Sekretária Asuntu Negósiu Estranjeiru hato’o sira nia agradesimentu kle’an mai ita,” Bendito dos Santos Freita hateten.

Governante ne’e hatutan, liu husi orden koordenasaun interministérial ne’ebé hala’o entre Ministériu Defeza (MD), hanesan ajénsia ka entidade kordenadora prinsipál no Ministériu Interiór (MI), Sekretária Estadu Protesaun Sivíl (korpu Bombeiru),  MNEK no mós Ministériu Saúde (MS) inklui mos Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), preparativu ne’e halo hotu Timor-Leste prepara atu bele bá duni, nune’e iha tempu ne’ebá kontaktu Aero Díli transporte ne’ebé nesesáriu lori kontinjénsia bá iha Filipina  preparasaun ne’e la’o di’ak husi Ministériu Defeza inklui Ministériu Finansas (MF).

MNEK hateten, iha enkontru koordensaun téknika no polítika nível altu Filipina nian asisténsia sekretáriu ba Negósiu Estranjeiru no mos sekretáriu ba Defeza nian sira halo reuniaun iha Manila iha nível polítiku, sira deside primeiru sira agradese tebes ba partisipasaun apóiu misaun umanitária ba Filipina.

“Asuntu hanesan, Prezidente Repúblika Ferdinand “Bonbong” Ramualdez Marcos mós hatene ita-nia jestu manifestasaun bele fó apóiu misaun ne’e ba iha ne’ebá. Maibé, sira dehan katak momentu ida-ne’e Filipina iha manpower sufisiente iha ne’ebá atu bele halo operasaun limpeza iha Filipina, saida mak sira presiza mak apoiu materiais, ne’ebé horseik transmite ona iha enkontru ho Primeiru Ministru atu Timor-Leste fó apoiu finanseiru ne’e atu bele tulun Filipina ba situasaun ida ne’e mak importante tebes,” MNEK Bendito Freitas haktuir.

Nia dehan, atu klarifika ba públiku hatene katak meius komunikasaun sosiál mos informa ona katak kontinjénsia Timor-Leste sei bá Kuarta-horiseik, (12/11/2025), mais realidade desizaun polítika husi governu Manila-Filipina nian sira presiza apoiu materiál.

Reportajen ekipa Rafa.tl

Written by: RafaFM

Rate it

Sé maka ita

Harii husi Nilton no Akita durante tempu susar sira hafoin referendu, Rádiu Rafa mosu nu’udar símbolu esperansa no rekonstrusaun iha Timor-Leste. Ida-ne’e maka estasaun rádiu dahuluk ne’ebé mosu hafoin independénsia, halibur foin-sa’e sira, habelar ksolok, no fó lian ba jerasaun foun, maski bainhira barak sei hela iha uma ne’ebé halo ho ahu-ruin hafoin destruisaun ne’ebé kauza hosi violénsia ne’ebé mosu hafoin referendu 1999, iha ne’ebé timoroan sira vota atu haketak hosi Indonézia no harii nasaun ida ne’ebé independente no livre.

Kontaktu sira
error: Content is protected !!