JSMP Husu Foin-sa’e no Estudante Hadook Aan Husi Jogu Online

Diretora JSMP, Ana Paula Marçal. Imajen/Rafa.tl

DILI, RAFA.tl– Programa Monitorizasaun bá Sistema Judisiál (JSMP, sigla inglés) husu bá sosiedade, liuliu bá foin-sa’e no estudante sira, atu hadook-aan husi jogu online ne’ebé daudaun ne’e Governu  autoriza hodi halo atividade iha Timor-Leste.

Notísia Relevante: Jogu Online iha Indísiu Forte Bá Brankeamentu Kapitál

Diretora JSMP, Ana Paula Marçal, bá Rafa.tl iha edifisiu JSMP, Colmera, Dili, Segunda (08/09/2025), hateten foin-sa’e sira mak futuru Timor-Leste,  tanba ne’e buka aproveita tempu  eskola didiak no estuda maka’ás.

“Imi joven sira bele halo refreska iha tasi ibun no la’o iha fatin ne’ebé fó benefisia bá aan rasik, evita mete  jogu online ne’ebé nunka fó benefisiu bá imi aan,” Ana Paula Marçal hateten.

Nia afirma jogu sira ne’e laiha ida atu eduka ema, tanba liuhosi joga ne’e oan sira larona inan-aman, feen-laen  larona malu no iha serbisu fatin mós larona nia superiór sira, tanba depresaun hela ho jogu. Nune’e,  fó impaktu psikolojika no impaktu ekonómia  bá ema ne’ebé gosta joga bainhira lakon.

“Fiar katak imi uza duni tempu hodi hakle’an koñesimentu, esforsu sira ne’e sei lori rezultadu ne’ebé diak bá imi nia futuru. Hadook aan husi jogu online sira ne’e tanba sei la sustenta imi nia moris,” Ana Paula Marçal tenik.

Ana Paula dehan, jogu online sira ne’ebé eziste iha Timor-Leste, nia desvantazen mak barak liu no labele haree bá nasaun seluk ne’ebé dezenvolvidu hodi halo tuir, tanba Timor sidauk bele, nune’e di’ak liu labele autoriza jogu online sira iha nasaun ne’e.

Jogu online nia impaktu negativu barak tebes bá ema nia moris no jogu ne’e sei halo nia bele faan uma no bele mós faan hotu sasan no eransa sira ne’ebé familia iha tanba esperensia iha  nasaun seluk hanesan ne’e.

“Ema ida invole iha jogu ne’e sei iha depresaun ka stres nia laran, tanba hanoin mak loron-loron bá joga hodi abandona familia, abandona serbisu no ikus mai bele halo mós krime sira seluk, ne’ebé la la espera tanba nia joga to’o dadeer entaun ikus mai nia sai ema ne’ebé labele kontribui bá nia famìlia no nasaun ne’e,” Nia dehan.

Nia hatutan Jogu online ne’e rasik nia impaktu mós bá nasaun ne’e rasik, tanba ema barak mak sei invole aan iha ne’e, no sei la kontribui bá nasaun, karik iha funsionariu públiku ida maibé involve iha jogu ne’e, bele abandona nia serbisu no estraga futuru joven sira nian.

JSMP husu bá Governu, atu bandu jogu online sira ne’ebé la fó benefisiu bá povu  no nasaun ida ne’e no fó importánsia bá produtividade sira seluk hodi loke kampu servisu bá timoroan sira liuhosi maneira seluk la’ós legaliza atividade jogu online.

JSMP mós husu bá estadu atu labele autoriza, jogu online sira eziste iha Timor-Leste barak liu, tanba explora ema ne’e liu husi maneira legal, no obriga ema servisu no ikus mai mosu fali trafiku umanu no krime sira seluk.

Diretóra  JSMP ne’e mós subliña katak jogu online sira-nia benefisiu bá sosiedase laiha, tanba ema ne’ebé joga ne’e kalan to’o dadeer óos sira iha ne’eba deit, dalaruma eskola oan sira mós iha entaun sira  la estuda ona, ikus mai inan-aman sira haree ida-ne’e triste tanba lolos ne’e sira atu estuda, hadomi familia no nasaun, maibé bá ne’ebá hanoin deit mak oinsá atu hetan osan lalais.

Reportajen ekipa Rafa.tl